دسمال زرد ِ انّابی
توش پره سیب و گلابی!
صدای مرتضی احمدی از سالهای دهه چهل و آثاری نظیر همین «باباشمل» گرفته تا انیمیشن موفق «شکرستان»، هنوز هم یکی از روایتگران توانمند داستان‌ها و اشعار عامیانه و روحوضی‌خوانی‌ست که شیوه خاص قرائتش هر کسی را بخود جلب می‌کند.
فرقی نمی‌کند بچه شش ساله باشد یا کاسب عامی یا روشنفکر تحصیلکرده، همه می‌دانند که او میراث‌دار و میرات‌خوار ارزشمند فرهنگ عامیانه‌است.
شاید اگر نبود هم و همت امثال احمد شاملو امروز بسیاری از روشنفکران و تحصیلکردگان از اهمیت فرهنگ عامه و مواریث روایی و ادبی آن غافل می‌بودند.
اما بی‌تردید باقی ماندن بسیاری از اشعار عامیانه، روحوضی (ویا به تعبیر دکتر کاووسی فولک تهرانی) را مدیون مرتضی احمدی هستیم. خیلی‌ها مرحوم احمدی را راوی سنتها و خرده فرهنگهای تهران قدیمی قدیم می‌دانستند. البته نه روایتگری که تنها به غور در متون و تحقیق و تتبع پرداخته باشد، بلکه او خود کسی بود که تهران قدیم (یابقول خودش ترون) را زیسته بود. مرحوم احمدی خاصه در سالهای پس از انقلاب که برای فعالیتهایش محدودیتهای متعددی ایجاد شد در این مسیر قدم‌گذاشته و اقدام به انتشار کتابهای مرتبط با همین حوزه نمود. کتاب «پیش‌پرده و پیش‌پرده‌خوانی» یکی از جالبترین آثاری بود که وی در این اواخر با همکاری و تنظیم بهرنگ بقایی منتشر کرده‌اند.که در آن ضمن ارائه‌ی تاریخچه‌ای از این هنر، ترانه‌های فکاهه‌ی آن را نیز معرفی نموده‌است. علاوه برآن نتاسیون برخی از ترانه‌ها برای اجرایی موسیقایی آن اورده شده‌است.
احمدی، که آثار دیگری را نیز در زمینه‌ی فرهنگ عامیانه در دست انتشار دارند، که هنوز از مرحله تدوین و تالیف عبور نکرده‌اند، ترانه‌هایی نظیر
دکتر اسهالی،
شمع یادت نره،
گل‌پری جون،
سمنو،
حراجی،
وکیل‌باشی،
بلالی،
سرپل تجریش
و…
را آورده‌اند.
در پشت جلد کتاب در معرفی تاریخچه و پیشینه پیش‌پرده‌خوانی آمده‌است:
«در اواخر دوران قاجار و آغاز دوران پهلوی، به ویژه تحت تاثیر انقلاب مشروطه، جامعه‌ای آگاه‌تر پدید آمد و قلم به دستانی از توده‌ی مردم پا به عرصه نهادند. به این ترتیب در زمینه‌ی ترانه‌های طنز و فکاهی، همزمان با اوج آهنگسازی، حرکتی خودجوش آغاز شد.
ترانه‌هایی که در این دوران ساخته‌شد، سلف پیش‌پرده‌های بعدی بودند و به‌درستی می توان گفت پیش‌پرده‌هاکه جامه‌ی رنج‌دیده و غم‌گرفته‌ی آن روزگار را مجذوب خود کرد، نشئت گرفته از این ترانه‌ها بودند.
پیش‌پرده صدای جامعه‌ی رنج کشیده، آوای مردم پاکباخته‌ی کوچه و بازار بود و هراس دستگاه‌های امنیتی رژیم را از روشنگری هرچه بیشتر اکثریت مردم در پی داشت.»
این کتاب که توسط نشر ققنوس در ۲۳۹ صفحه و با تیراژ ۲۲۰۰ نسخه منتشر شده‌است. با قیمت پشت جلد ۱۸۰۰۰ تومان در بازار عرضه شده‌است.
خواندن این اثر را به مردم‌شناسان، پژوهشگران و علاقمندان فرهنگ عامه شدیدا توصیه می‌کنیم./
برای دانلود تیتراژ آغازین و پایانی تیتراژ باباشمل به این صفحه مراجعه کنید
